Metastatik Meme Kanserinde Tedavi için Tümör Markırları ve Biyogöstergeler
Doktorların hastalarına en yüksek kalitede destek sağlayabilmesi için, Amerikan Klinik Onkoloji Örgütü (OSCA) biyogöstergeleri kullanarak, metastatik meme kanseri tedavisi için yeni bir rehber geliştirdi. Hastalar için hazırlanan bu rehber, ASCO’nun en güncel önerilerini içermektedir.
Biyogöstergeleri (Markırları) Anlamak
Biyogösterge, kan, idrar ve kanserli vücut dokusunda bulunan bir maddedir. Tümör tarafından üretilir veya vücudun kansere cevabı olarak oluşur. Biyogösterge, tümör belirtisi olarak da adlandırılır ve tümörün içinde de bulunabilir. Doktorların kanser hakkında daha fazla bilgi sahibi olmasına yardımcı olur.
Metastatik Meme Kanserinde Biyogöstergeler
Doktorunuz aşağıda belirtilen biyogöstergeler için test yaptırmanızı önerebilir:
- Östrojen Reseptörü (ER) ve Progesteron Reseptörü (PR): ER ve/veya PR içeren meme kanseri hücreleri, büyümek için östrojen ve/veya progesteron hormonuna bağımlıdırlar. ER ve PR’yi ölçen testler, kanserin gelişmesini engellemek amacıyla bu hormonları durduran bir hormon terapisi tedavisi uygulandıysa, tedavinin başarılı olup olmadığını anlamak için yapılır. Hormon terapisi, endokrin terapisi olarak da adlandırılır. Metastatik meme kanserinde kullanılan hormon terapilerine örnekler şunlardır:
- Anastrozol (Arimidex), letrozol (Femara) ve eksemestan (Aromasin) gibi aromataz inhibitörleri
- Fulvestrant (Faslodex)
- Tamoksifen (Nolvadex)
Hormon terapisi kimi zaman diğer tedavilerle beraber de uygulanır.
- İnsan Epidermal Büyüme Faktörü Reseptörü 2 (HER2): HER2, tüm meme hücrelerinde bulunan bir proteindir fakat bu protein, farklı oranlarda mevcuttur. Meme hücresinde anormal derecede yüksek HER2 bulunduğu takdirde, meme kanserinin büyümesi ve yayılması mümkün olabilir. HER2 testi, doktorlara anti-HER2 tedavilerini tercih edip etmeme konusunda yardımcı olur. Anti-HER2 tedavileri, tümör hücrelerinin büyümesini ve yayılmasını sağlayan HER2’nin durdurulmasını sağlayabilir. Anti-HER2 tedavileri şunlardır:
- Trastuzumab (Herceptin)
- Pertuzumab (Perjeta)
- Lapatinib (Tykerb)
- Trastuzumab emtansin (TDM-1, Kadcyla)
- Kanser Antijen 15-3 (CA 15-3), Kanser Antijen 27.29 (CA 27.29) ve Karsinoembriyonik Antijen (CEA): Bu biyogöstergeler, meme kanserli bireylerin kanlarında bulunabilir. Söz konusu biyogöstergelerin, anormal seviyelerde seyretmesi, kanserden farklı durumların var olduğu anlamına da gelebilir.
Tedavi için Tümör Göstergelerinin Kullanımına Dair Öneriler
Doktorunuz metastatik meme kanserinizin tedavisini yönlendirmek için tümör göstergeleri kullanabilir, bu anlamda, aşağıdaki bilgiler bu göstergeleri açıklamayı amaçlamaktadır. Unutmamak gerekir ki, doktorunuzun tedavinize dair önerileri sadece biyogöstergelere bağlı değil, sağlığınız ve kanser türü gibi birçok faktörle de ilişkilidir.
- ER, PR ve HER2 aşamasındaki tümörlerin yayıldığı bölgelere test uygulanması tavsiye edilir. Bunun nedeni, bu aşamadaki tümörlerin yayıldıktan sonra değişim gösterebilmeleridir.
- Tedavi seçenekleri ve tedavide değişiklikler genelde biyogöstergelerden farklı olarak, diğer faktörlere bağlıdır. Örneğin, tümörün nerede ne kadar büyüdüğü, genel sağlık seyriniz ve tedavi tercihleri, söz konusu faktörlerdendir.
- CEA, CA 15-3 ve CA 27.29 testleri, doktorunuzun halihazırda kansere dair bildiklerine katkı sağlamak amacıyla uygulanabilir. Bu testlerin sonuçları, tedavinize dair verilen karara katkı sağlayabilir. Fakat bu biyogöstergeler genel olarak, tedaviyi yönlendirmek amacıyla tek başına tercih edilmez veya tedavinin nasıl ilerlediğini ölçmek amacıyla kullanılmaz.
Bu Durumun Hastalar için Anlamları
Vücudunuzun diğer bölümlerine de yayılan bir meme kanseri teşhisiniz varsa, doktorunuz, vücudunuzun bu bölümleri için ER, PR ve HER2 testlerinin yapılmasını önerebilir. Bu testlerin sonuçları, doktorunuzun tümör hakkında daha çok bilgiye sahip olmasına yardımcı olur. Biyogöstergeler, hangi tedavinin etkili olabileceğine dair bilgi verebilirler fakat bu testlerin sonuçları, doktorunuzun tedavi seçeneklerinize dair göz önünde bulunduracağı tek faktör değildir. Doktorunuz, aynı zamanda, kanserin vücudunuzun hangi bölümlerine ne kadar ölçüde yayıldığı, genel sağlık tablonuz, daha önce gördüğünüz tedaviler ve tedavi tercihlerinizi de göz önünde bulundurur.
Doktorunuzla, size önerilen biyogösterge testlerine ve sonuçların nasıl kullanılacağına dair konuşmayı ihmal etmeyiniz.
Doktorunuza Sorulabilecek Sorular
Metastatik meme kanserinde kullanılan biyogösterge testleri ve olası test sonuçlarının tedaviye nasıl etki edeceği hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için, doktorunuza şu soruları yöneltebilirsiniz:
- Hangi biyogösterge testlerini yaptırmayı önerirsiniz? Neden?
- Bu testler nasıl uygulanmaktadır?
- Ne sıklıkla söz konusu testleri yaptırmalıyım?
- Test sonuçları ne anlama gelir?
- Test sonuçları tedavimi ve tedavi seçeneklerimi nasıl etkiler?
- ER, PR ve HER2 test sonuçları ile orijinal tümör sonuçları arasındaki fark neden oluşmaktadır?
Çeviri: Berkay Gülen
