Patoloji Raporunuzu Anlamak
Meme Patoloji Raporunuzu Anlayın
Meme biyopsisi sırasında alınan örnekler patalog olarak adlandırılan, bu konuda yıllarca eğitim görmüş uzman doktorlarca mikroskop altında incelenir. Patalog, doktorunuza alınan her örnek için teşhisleri içeren bir rapor verir. Bu rapordaki bilgiler tedavi sürecini şekillendirmek için kullanılır.
İğne Biyopsisi/Eksizyonel Biyopsi
İğne biyopsisi sırasında, örnek bir iğne yardımıyla tümörlü bölgeden alınır. Eksizyonel biyopsi sırasında ise genellikle civardaki normal dokunun bir kısmı ile birlikte anormal dokunun tamamı alınır. Eksizyonel biyopsi daha çok bir meme koruma ameliyatı (lumpektomi) gibidir.
Karsinoma/Adenokarsinom nedir?
Karsinoma meme gibi organların örtücü dokusunda (epitel doku) başlayan kanseri tanımlamak için kullanılır. Neredeyse bütün meme kanserleri karsinomadır. Birçoğu bez dokularda başlayan adenokarsinomlardır.
Infiltratif/invaziv nedir?
Bu terimler kanserin kanser öncesi (veya bölgesel (in-situ)) olmadığını belirtmek icin kullanılır. Normal bir meme, kor uçlu kese (lobul) gruplarına dönüşen kanallardan (dukt) oluşur. Kanser, normal hücrelerin lobullerde ve duktlerde karsinoma hücresi haline gelmesiyle baslar. Bu hücreler meme duktları ve lobulleri olmakla sınırlı kaldıkları ve çevreleyen dokuya sıçramadıkları sürece bölgesel karsinoma olarak adlandırılır. Karsinoma hücreleri büyüyüp dukt ve lobullerin dışına çıktıkları anda infiltatif veya invaziv karsinoma olarak adlandırılır. Invaziv karsinomada tümör hücreleri vücudun diğer kısımlarına yayılır (metastaz yapar).
Karsinomamin duktal veya lobuler veya kanalsı ve lobuler barindiran karsinoma olması ne demektir?
Meme karsinomalari mikroskop altında nasıl göründüklerine göre duktal ve lobuler olmak üzere iki ana kısma ayrılır. Bazı durumlarda tümör hem duktal hem lobuler karsinom özelliklere sahiptir ve karışık ductal ve lobuler karsinoma olarak adlandırılır. Invaziv duktal karsinoma meme kanserinin en yaygın tipidir. Bu tip karsinomada kanser duktta (sut yolagi) başlar ve duktun çeperlerinden memenin yağ dokusuna doğru buyur. Genel olarak, invaziv lobuler ve invaziv ductal karsinoma memede birbirlerinden farklı şekillerde tedavi edilmezler.
Karsinomamin ileri derecede farklılaşmış, orta derecede farklılaşmış ve az derecede farklılaşmış olması ne demektir?
Kanser hücrelerin belirli özelliklerine mikroskop altında bakılarak, kanserin büyümeye ve yayılmaya ne kadar yatkın olduğu patolojistler tarafından tahmin edilebilir. Bu özellikler hücrelerin birbirlerine göre dizilimini, kanallar oluşturup oluşturmadıklarını, normal meme hücrelerine (çekirdek seviyesinde) ne kadar benzediklerini ve kaç tane bölünme aşamasında hücre olduğunu (mitotik sayım) içerir. Bu özellikler bir arada ele alınarak kanserin ne kadar farklılaştığı (ve seviyesi) belirlenir.
İleri derecede farklılaşmış karsinomalar sıkça bölünmeyen, duktal kanser için küçük kanallar ve lobuler kanser için şeritler halinde dizilmiş, görece normal görünümlü hücrelere sahiptirler. Bu kanserler yavaşça büyürler ve yayılırlar. Hastalığın seyri görece daha yavaştır.
Az derecede farklılaşmış karsinomalar normal hücrelerin özelliklerini taşımaz, daha hızlı büyümeye ve yayılmaya yatkındır. Hastalığın seyri ise görece daha hızlıdır. Orta derecede farklılaşmış karsinomalar az çok farklılaşmış karsinoma ile az farklılaşmış karsinoma arasında bir hastalık seyrine sahiptir.
Histolojik seviye veya Nottingham seviyesi veya Elston seviyesi nedir?
Seviyeler farklılaşma hakkında tanımların yapıldığı sorunun cevabıyla benzerlikler içerir. Hücrelerin mikroskop altında görülen özelliklerine belirli rakamlar tayin edilir ve bu rakamlar toplanarak karsinomanin seviyesi belirlenir.
Eğer rakamların toplamı 3-5 ise kanser seviyesi 1 dir (ileri derecede farklılaşmış).
Eğer rakamların toplamı 6 veya 7 ise kanser seviyesi 2 dir (orta derecede farklılaşmış).
Eğer rakamların toplamı 8 veya 9 ise kanser seviyesi 3 tur (az derecede farklılaşmış).
Ki67 nin raporumda belirtilmesi ne anlama gelir?
Ki67 kanser hücrelerinin ne kadar hızlı büyüdüğünü ve bölündüklerini ölçmenin bir yoludur. Yüksek Ki67 değerleri (%30 un üzerinde) hücrelerin hızlı büyüdüğünü işaret eder.
Tümörün raporda belirtilen boyutunun önemi nedir?
Eğer bütün kanserli bölge alınmışsa, patolog alınan bölgenin ne kadar büyük olduğunu tümörün bir ucundan diğer ucuna (uzunluğun en büyük olduğu yerden) mikroskop yardımıyla veya makroskopik olarak (eğer tümör yeterince büyük ise göz ile bakarak) ölçer. Memedeki tümörün boyutu kanserin seviyesinin belirlenmesinde rol alır ve böylece tedaviyi ve hastalığın seyrini etkiler.
İğne biyopsisi sadece tümörün bir parçasından örnek alır, bu yüzden kanserin boyutu genellikle belirtilmez. Daha sonrasında tümör alındığında (masektomi veya meme koruma ameliyatı ile) daha kesin bir ölçüm elde edilir.
Tümörün seviyesinin önemi nedir?
Kanserin seviyesi, tümörün boyutları ve yayılımının bir ölçüsüdür. Meme kanseri için kullanılan standart seviyelendirme sistemi TNM olarak bilinir; T tümörden, N lenf nodlarından ve M metastazdan gelir. Eğer seviye kanserin ameliyatla alınmasına bağlı ise P (patolojikten gelir) T ve N harflerinden önce kullanılır.
T seviyesi tümörün boyutuna ve tümörün memenin üzerindeki deriye veya memenin altındaki göğüs duvarına sıçrayıp sıçramadığına bağlıdır. Yüksek T rakamları büyük tümör ve/veya meme yakınındaki dokulara daha geniş bir sıçrama olduğu anlamına gelir. T seviyesi teşhisi verilebilmesi için tümörün tamamının alınması gerektiğinden, bu bilgi iğne biyopsileri için verilmez.
N seviyesi kanserin meme yakınındaki lenf nodlarına sıçrayıp sıçramadığını ve kaç tane lenf nodunun etkilendiğini belirtir. Yüksek N rakamları daha fazla lenf nodunun kansere dahil olduğuna işaret eder. Eger kanser yayılmasını belirlemek için hiçbir lenf nodu alınmamış ise rapor N seviyesi için Nx verir. x kaç tane lenf nodunun kanserden etkilendiği bilgisinin olmadığını belirtmek için kullanılır (ayrıca bir sonraki soruya bakiniz).
M seviyesi genellikle laboratuvar ve görüntüleme çalışmalarının sonuçlarına bağlıdır ve meme kanseri ameliyatından alınan patoloji sonucunun bir parçası değildir. Patoloji raporunda, M seviyesi çoğunlukla atlanır veya Mx olarak listelenir (x yine herhangi bir bilginin olmadığını belirtmek için kullanılır)
T,N ve M kategorileri belirlendikten sonra bu bilgi gruplandırma denilen bir işlemle birleştirilir. Kanserin seviyesi, seviye I den (en az gelişmiş seviye) seviye IV ye kadar (en gelişmiş seviye) Roma rakamları ile gösterilir. Invazif olmayan kanser seviye 0 olarak gösterilir.
Eğer raporum lenf nodlarını gösterirse?
Eğer koltukaltınızdaki lenf nodlarından herhangi biri büyümüş ise (fiziksel muayene veya mamogram veya ultrason gibi görüntüleme çalışmaları ile bulunmuş), meme tümörünüz ile birlikte alınabilir. Bunu yapmanın bir yolu bir iğne yardımıyla lenf nodundan hücre örneği almaktır. Sonrasında, bu hücrelerin kanser hücresi olup olmadığına bakılır. Eğer hücreler kanserli ise duktal veya lobuler karsinoma olup olmadığı tespit edilir.
Meme kanseri tedavisini amaçlayan bir ameliyatta kol altındaki lenf nodları alınabilir. Bu lenf nodları mikroskop altında incelenerek kanser hücreleri içerip içermediklerine bakılır. Sonuçlar alınan lenf nodu sayısı ve bunlardan kaçının kanser hücresi içerdiği seklinde rapor edilir. Örnekle, 15 lenf nodundan 2 si kanserli bulundu, gibi.
Eğer raporum sentinel lenf nodundan bahsediyorsa?
Sentinel lenf nodu biyopsisinde, cerrah tümörün yayıldığı ilk lenf nodunu/nodlarini bulur ve alır. Bu lenf nodu, sentinentel (öncül) lenf nodu, yayılmaya başlayan kanser hücrelerini bulundurma ihtimali en yüksek olan lenf nodudur. Bu prosedür meme kanserini almak için yapılan ameliyat sırasında uygulanabilir. Bu yöntem, çok fazla lenf nodu alınmasına gerek kalmadan koltukaltı lenflerine kanser yayılmasını kontrol etmenin bir yoludur.
Daha sonrasında, bu lenf nodunun kanser hücreleri içerip içermediğine bakılır. Eğer sentinel lenf nodunda kanser yok ise, kanserin diğer lenf nodlarına yayılmış olma ihtimali oldukça düşüktür ve daha fazla lenf nodu ameliyatı gerekmez.
Eğer sentinel lenf nodu kanser içeriyorsa, raporunuz kanserin lenf nodunda olduğunu söyleyecektir. Ayrıca kanser hücrelerinin yoğunluğu hakkında da bilgi verecektir. Bazı durumlarda, eğer kanser hücreleri sentinel lenf nodunda bulunmuşsa, daha fazla koltukaltı lenf nodunuzun alınması gerekebilir. Bu durumu doktorunuzla konuşmanız gerekmektedir.
Çeviri: Gülşima Dilek
http://www.breastcancer.org/symptoms/diagnosis/getting_path_report
